بسمه تعالی
استانداردهای پذیرفته شده حسابرسی
« استانداردهای حسابرسی» با « روشهای حسابرسی» متفاوتند . روشهای حسابرسی به عملیاتی اتلاق می شود که به منظور اجرای مراحل حسابرسی باید انجام گیرند . در حالیکه استانداردهای حسابرسی با مقیاسهای اندازه گیری کیفیت اجرای عملیات مزبور و همچنین اهدافی که قرار است از طریق استفاده از روشهای اعمال شده به آنها دست یافت ، سر و کار دارد . استانداردهای حسابرسی با صلاحیت تخصصی حسابرس ، قضاوت آگاهانه وی در اجرای عملیات حسابرسی و ارائه گزارش ارتباط دارد.
الف ـ استاندارد های عمومی حسابرسی
1ـ رسیدگی باید بوسیله فرد یا افرادی صورت گیرد که دارای تجربه تکنیکی و تخصصی بعنوان حسابرس مستقل ، باشند.
2ـ حسابرس یا حسابرسان در اجرای کلیه مراحل حسابرسی باید استقلال فکری خود را حفظ نمایند.
3ـ حسابرس یا حسابرسان باید در اجرای رسیدگیها و همچنین در تنظیم گزارش حسابرسی مراقبت های تخصصی و حرفه ای خود را مبذول دارند.
ب ـ استانداردهای اجرای عملیات حسابرسی :
1ـ عملیات حسابرسی باید به نحوی مناسب و کافی برنامه ریزی شود و بر کارکنان حسابرسی نظارت کافی اعمال گردد.
2ـ نظام کنترلهای داخلی باید مورد مطالعه ، بررسی و ارزیابی کافی قرار گیرد تا بتوان با توجه به نتایج حاصله ، مبنای صحیحی جهت تعیین حدود رسیدگی بدست آورد.
3ـ مدارک کافی و قابل اطمینان باید از طریق بررسی و وارسی ، مشاهده ، پرسش و اخذ تاییدیه کسب گردد ، تا اساسی منطقی به منظور ارائه اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی حاصل شود.
ج) استانداردهای گزارشگری
1ـ گزارش حسابرسی باید بیانگر این موضوع باشد که آیا صورتهای مالی طبق اصول مورد قبول حسابداری تهیه و ارائه شده است یا خیر .
2ـ گزارش حسابرسی باید بیانگر این مطلب باشد که آیا اصول مورد قبول حسابداری بطور یکنواخت و مشابه با دوره مالی قبل ، رعایت شده است یا خیر .
3ـ چنانچه افشاء اطلاعات در صورتهای مالی ، بطور کامل و کافی صورت نگرفته باشد ، موضوع باید در گزارش حسابرسی تصریح شود.
4ـ گزارش حسابرسی باید شامل اظهار نظر در مورد کلیه صورتهای مالی باشد . در شرایطی که حسابرس قادر به ارائه اظهار نظر کلی نباشد گزارش حسابرسی باید ضمن ذکر کلیه دلایل موجود عدم امکان ارائه اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی را طی عباراتی صریح بیان نماید و دلایل این امر باید مشخصا ذکر گردد. در کلیه مواردی که نام حسابرس به نحوی با صورتهای مالی ارتباط پیدا می کند ، گزارش حسابرسی باید بطور صحیح بیانگر ماهیت رسیدگیهای انجام شده ( در صورت وجود چنین رسیدگیهایی ) و میزان مسئولیتی باشد که حسابرس به عهده می گیرد .
استانداردهای فوق به مقیاسی وسیع به یکدیگر وابسته و در ارتباط اند . این وابستگی به حدی است که تاثیر ناشی از عدم رعایت یکی از استانداردهای مزبور ممکن است اثراتی بر سایر استانداردها داشته باشد . « اهمیت» و « ریسک نسبی» عواملی اساسی در کاربرد کلیه استانداردهای مزبور ، بالاخص استانداردهای اجرای عملیات حسابرسی و استانداردهای گزارشگری ، می باشد.
در حرفه حسابرسی مفهوم « اهمیت» جزء لاینفک کار حسابرس تلقی می گردد . اساس اظهار نظر حسابرس نسبت به اقلام مهم و اقلامی که احتمال وجود اشتباه با اهمیت در آنها بیشتر است باید به مراتب قوی تر از مواردی باشد که جزئی بوده یا احتمال وجود اشتباه با اهمیت در آنها بسیار ناچیز است . مثلا در یک واحد تجاری که حسابهای دریافتی آن از نظر تعداد ، اندک ولی مبالغ هر یک از آنها قابل توجه است ، اهمیت هر یک از حسابهای مزبور و همچنین احتمال وجود اشتباه قابل توجه در آنها ، به مراتب بیشتر از موردی خواهد بود که تعداد حسابهای دریافتی زیاد ولی جمع کل حسابهای مزبور معادل مورد اول باشد . همچنین موجودی کالا در واحدهای صنعتی و بازرگانی معمولا از نقطه نظر وضعیت مالی و نتایج عملیات از اهمیت بیشتری برخوردار است ، از این رو موجودیهای اینگونه واحدها ممکن است در مقام مقایسه با موسسات خدمات عمومی (آب و برق و غیره که دارائیهای ثابت آنها معمولا بیشتر قابل توجه است) نیاز به توجه بیشتر حسابرس داشته باشد . به همین ترتیب حسابهای دریافتی نیاز به توجه بیشتری در مقام مقایسه با پیش پرداخت بیمه دارد .
به علاوه ماهیت رسیدگیهای حسابرس نیز بستگی به میزان ریسک در هر مورد دارد . مثلا امکان وجود سوء جریان در عملیات مربوط به دریافت و پرداخت وجه نقد بیشتر از عملیات مربوط به موجودی کالا می باشد ، بنابراین رسیدگیهایی که باید در مورد عملیات نقدی انجام گیرد ممکن است مستلزم دقت و عمق بیشتری بوده ، بدون اینکه الزاما نیاز به صرف وقت اضافی داشته باشد . همچنین مبادلات با اشخاص خارج از واحد تجاری که منافع مشترکی با واحد تجاری ندارند ، معمولا کمتر از مبادلات با واحدهای وابسته یا مدیران و کارکنان آن که دارای منافع مشترک با واحد تجاری هستند ، مورد مداقه قرار می گیرند و بالاخره تاثیر وجود کنترلهای داخلی بر حدود رسیدگی ، نمونه بارزی از نفوذ میزان ریسک در انتخاب روشهای حسابرسی می باشد.
باید توجه داشت که اصولا استاندارد اجرایی عملیات حسابرسی نحوه کلی حسابرسی را مشخص می کند . اصول اساسی این استاندارد بشرح زیر است :
ـ کار باید به نحو مناسب برنامه ریزی ، کنترل و ثبت شود .
ـ سیستمهای حسابداری باید به نحو دقیق شناسایی و کفایت آنها به عنوان مبنای تهیه صورتهای مالی ارزیابی گردد.
ـ چنانچه قرار باشد که به کنترلهای داخلی اتکاء شود ، باید آنها را دقیقا شناخت و مورد ارزیابی و آزمون قرارداد.
ـ باید شواهد حسابرسی مربوط ، کافی و قابل اعتمادی که امکان نتیجه گیری معقولی را برای حسابس فراهم سازد ، بدست آورد .
ـ صورتهای مالی بایستی به نحوی مورد بررسی قرار گیرد تا همراه با نتیجه حاصل از سایر شواهد حسابرسی مبنای معقولی جهت اظهار نظر حسابرس فراهم آید.
بر اساس این استاندارد نحوه کلی حسابرسی را می توان به شکل نمودار صفحه قبل نشان داد . (خطوط ممتد ، توالی عملیات و خطوط مقطع ، جریان اطلاعات را نشان می دهد)
منبع: حسابرسی 2
نویسنده: پرویز گلستانی ـ امیر علی خان خلیلی
