سرمایه گذاری در اوراق بهادار:
اوراق بهادار شامل سرمایه گذاریهای کوتاه مدت و سرمایه گذاریهای بلندمدت می باشد.
سرمایه گذاریهای کوتاه مدت مشتمل بر سهام شرکتها (اعم ازسهام عادی وسهام ممتازه)،اوراق قرضه شرکتها ،اوراق مشارکت سرمایه گذاری اسناد خزانه است .اوراق قرضه، اوراق مشارکت سرمایه گذاری واسناد خزانه که سررسید انها کمتر از12 ماه ازتاریخ ترازنامه باشدبعنوان سرمایه گذاریهای کوتاه مدت تلقی می گردد.
سرمایه گذاری در سهام شرکتها اگر به قصد خرید و فروش خریداری شده باشد جزو سرمایه گذاری کوتاه مدت تلقی می شود.
اوراق سهام قابل خرید وفروش متعلق به یک موسسه بر مبنای جاری و غیر جاری طبقه بندی می گردد ومدیریت شرکت بر حسب نوع استراتژی که دارد ان را طبقه بندی می نماید.
هر یک از دو گروه سرمایه گذاری (جاری یا غیر جاری )باید اقل قیمت تمام شده وقیمت بازار در تاریخ ترازنامه تعیین و نشان داده میشود.البته تعیین قیمت بازار سهام در تاریخ ترازنامه شرکت سرمایه گذار هنگامی میسر است که سهام شرکت های سرمایه پذیر در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده و در فهرست نرخ های بورس درج شده باشد یا به عبارت دیگرسهام این نوع شرکتها در بورس اوراق بهادارمورد معامله قرار میگیرد .
اصولا بحث در مورد اوراق سهام قابل خرید وفروش، در طبقه غیر جاری به ان دسته ازشرکت های مورد حسابرسی مربوط می شود که درصد سهام این شرکت در هر یک از شرکت های سرمایه پذیر کمتر از20 درصد سرمایه شرکت های سرمایه پذیر باشد و نفوذ قابل ملاحظه ای بر روی مدیریت شرکت سرمایه پذیر نداشته باشد.
در صورتی که شرکت مورد حسابرسی بین 20تا50 درصد از سهام شرکت سرمایه پذیر را در اختیار داشته باشد و قادر به اعمال نفوذ قابل ملاحظه ای بر روی مدیریت و سیاست های مالی و عملیاتی شرکت سرمایه پذیر باشد باید به عنوان یک شرکت فرعی شرکت اصلی تلقی نماید.و چنانچه شرکت مورد حسابرسی بیش از 50 درصد از سهام شرکت سرمایه پذیر در اختیار داشته باشد باید نسبت به صورت های مالی تلفیقی اظهارنظر نماید.
اهداف حسابرس در رسیدگی به اوراق بهادار(سرمایه گذاری در سهام ،اوراق قرضه ،اوراق مشارکت سرمایه گذاری و اسناد خزانه)متعلق به یک شرکت متقاعد شدن او نسبت به این نوع سرمکایه گذاری ها است .
حسابرسی سرمایه گذاری ها باید شامل تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری ها، حساب مربوط به درامد های سود سهام ،سود اوراق مشارکت سرمایه گذاری ها ،بهره اوراق قرضه و اسناد خزانه ،سود و بهره های معوق و سود سهام دریافتنی و سود حاصل از فروش این نوع اوراق بهادار (تفاوت بهای خرید و فروش )و همچنین سهام جایز مربوط به سرمایه گذاری در سهام باشد .
ساختار کنترل داخلی موثر برای معاملات اوراق بهادار باید به حسابرس اطمینان دهد که کلیه خرید ها و فروش های اوراق بهادار :
1.به تصویب مقامات مجاز شرکت مورد رسیدگی برسد .
2.به صورت صحیح در دفاتر شرکت به ثبت رسیده باشد .
3.براساس روش اصولی قیمت گذاری شده باشد.
منظور از جزئیات سوابق اوراق بهادار درحسابداری شرکت این است که کلیه جزئیات مربوط به خرید و فروش اوراق بهادار موجب تعداد و بهای تمام شده هر یک اوراق ،درامدهای حاصله از خرید و فروش، درامدهای قابل تحصیل در ارتباط با سود سهام و یا بهره اوراق قرضه و سود سرمایه گذاری در اوراق مشارکت سرمایه گذاریها در دفاتر ثبت گردد.
بررسی کنترل داخلی نسبت به نحوه حفاظت فیزیکی اوراق بهادار، حسابرس را قادر می سازد تا پیشنهاداتی در ارتباط به حفظ این نوع اوراق و جلوگیری از سواستفاده واختلاس در اوراق را به صاحب کار ارائه نماید.
اوراق بهادار و همچنین گواهی نامه سهام واوراق بهادار باید به نام شرکت صادر گردد .کلیه این اوراق همچنین در مورد ان دسته از گواهینامه ها که بی نام هستند. باید در یک جای مطمئن مثل گاوصندوق شرکت یا صندوق امانات بانک نگهداری گردد.
گاهی ممکن است به علت ماشینی بودن گردش معاملات این اوراق در صندوق امانات بانک، اداره پست یا صندوق امانات شرکت های کارگزاری و یا شرکت های سپرده سهام وابسته به بورس های اوراق بهادارنگاهداری گردد.
سپرده کردن این اوراق نزد هر یک از سازمان های ذکرشده باید توسط شخص امین و مدیر مسئولی که از طرف بالاترین مقام اجرایی انتخاب شده صورت گیرد و حسابرس لازم دارد به صورت دوره ای موجودیتهای اوراق بهادار را از نظرتعداد اوراق شمارش و با سوابق حسابداری شرکت مورد رسیدگی مطابقت دهد.
درمورد اوراقی که درصندوق شرکت نگاهداری نمی گردد و در مؤسسات به شرح فوق سپرده شده نیز باید گواهی های سپرده را مورد رسیدگی تا وجود فیزیکی ان را احراز نماید.
