در ایران وزارتخانه ها وموسسات دولتی برای اجرای وظایف خود مسولیت انجام برخی فعالیتهای غیر بازرگانی دولت را بر عهده دارند . انها برای تامین هزینه های مورد نیاز برای این فعالیتها از منابع مالی موجود در بودجه کل کشور استفاده میکنند که عناوین متفاوتی دارند شامل :
اعتبارات هزینه ای ، اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای ، اعتبارات اختصاصی که بر اساس نیاز از انها استفاده میکنند . هریک از این حسابها به عنوان یک واحد حسابداری جداگانه تاقی میشود ویک حساب مستقل نامیده میشوند ، که این روش یعنی شناسایی هر حساب به عنوان یک حساب مستقل باعث شفاف سازی اطلاعات از جمله اطلاعات مربوط به خرید و فروش ویا رویدادهای درون هر حساب و به منظور پاسخ گویی بهتر به اشخاص حقیقی و حقوقیدیگر میشود .
بنابراین در سیستم حسابداری مستقل هر حساب دارای یک دفتر حسابداری وصورتهای مالی دولتی میباشد .
بنابراین هدف اساسی حسابداری حسابهای مستقل ، هدایت جریان منابع مالی میباشد . بنابراین ایجاد یک حساب مستقل برای حسابها باعث میشود که در هر سازمان مشخص شود که هر وجه در محل خود صرف شده و هزینه ها از اعتبارات مصوب در بودجه تجاوز نکرده باشند ، صورتهای مالی حسابهای مستقل ، وضعیت مالی هر منبع مالی در دسترس یا مورد استفاده وزارتخانه یا موسسات دولتی را نشان میدهد و وسیله ای میباشد که از طریق ان مقامات منصوب در وزارتخانه ها یا موسسات وظیفه پاسخ گویی به اشخاص دیگر را دارا میباشند . اما صورتهای مالی حسابهای مستقل وظیفه گذارشگری فعالیتهای یکپارچه موسسات یا وزارتخانه ها را به خوبی اجرا نمیکند ، به همین دلیل است که این موسسات باید علاوه برایجاد صورتهای مالی حسابهای مستقل از صورتهای مالی دیگری نیز استفاده کنند .
صورتهای مالی اساسی حسابهای مستقل شامل : ترازنامه حساب مستقل و صورت تغیرات در حساب مزاد تخصیص نیافته میباشد .
ترازنامه حساب مستقل : ترازنامه هر حساب مستقل صورتحسابی است که وضعیت مالی حساب مستقل را در یک تاریخ خاص مشخص میکند . این صورت مالی مانند سایر ترازنامه ها شامل اطلاعات مالی در مورد اقلام جاری ، دارایی های جاری ، بدهی های جاری و... میباشد .
صورت تغیرات در حساب مازاد تخصیص نیافته : این صورتحساب نتایج عملیات مالی حساب مستقل را در یک دوره مالی گذارش میکند . در این صورت مالی ، علاوه بر انعکاس درامدها یا هزینه ها ، یا پرداختها ، سایر اقلامی که باعث تغییر در مازاد تخصیص نیافته میشوند نیز در طول سال مالی درج میشوند .
منبع : حسابداری دولتی نوشته دکتر جعفر باباجانی
